Update: dit artikel is achterhaald. We weten nu wat de Provincie aan de regio gevraagd heeft. En wat naar rato onze taak is. De Plas van de Beijer en één groot zonneveld van 60 hectare is genoeg om ons steentje bij te dragen in 2030.

In juli vroeg een wethouder me: “Wat zou jij doen, Henk?” Ik zal dat hier uitleggen. Ten eerste zou ik de doelstelling aanpassen. We hebben veel minder hectare nodig dan het Actieplan Duurzaamheid 2019 stelt. Ten tweede zou ik voor één groot zonneveld gaan, en niet voor vele kleintjes. Dan zijn we klaar voor 2023. De volgende deadline is in 2030. En ten derde zou ik daarna voorlopig de kat uit de boom kijken. Ik verwacht dat voor 2030 alles weer anders zal zijn.

1) We weigeren stroom voor de vrachtschepen op de Waal op te wekken. Die varen sowiezo niet op elektriciteit. Gebruik de Betuwe-lijn maar. Dat scheelt ons 25%. Het einddoel (zoals staat in het Actieplan) is dan geen 750 ha meer, maar slechts 563 ha.

2) We verplichten de eigenaren van nieuwe zonnevelden om panelen te gebruiken met een hoger rendement. Een hectare panelen moet gemiddeld 0,8 gWh per jaar opleveren. En niet 0,7 gWh per jaar zoals het Actieplan verwacht. Dat scheelt 14%. We hebben dan geen 563 ha meer nodig, maar slechts 492 ha. Afgerond 500 ha. Dat getal komt meer in overeenstemming met andere schattingen.

3) We gaan onze tussentijdse doelen baseren op het einddoel. Die 16% in 2023 wil dus zeggen 16% van 500 ha. Dat is 80 ha. Niet de 180 ha die de gemeente als doel heeft gesteld.

4) We wekken al groene stroom op. Particulieren hebben panelen op hun dak liggen. En inwoners stoken hun huis warm met hout. Dat samen is zo’n 4% van ons huidige energieverbruik. Dat tellen we mee. Ons doel voor 2023 is niet meer 16% aan panelen er bij, maar slechts 12%. 12% Van 500 ha is 60 hectare.

Dus voor 2023 moeten we 60 ha aan zonnepanelen leggen. De vraag is dan: 1 veld van 60 ha, of 12 veldjes van 5 ha ieder? Ik stel dat één groot veld veel meer voordelen heeft.

1) Je hoeft maar één keer de politieke en juridische trajecten te door te lopen.

2) Bij een groot veld heb je relatief minder omtrek. Dat scheelt een factor 3 tot 5. Je hoeft dan 3-5x minder omwonenden lastig te vallen. Er is dan ook meer budget per omwonende om die financieel te compenseren of uit te kopen.

3) Minder omtrek betekent ook dat je makkelijker je veld landschappelijk kunt inpassen. Je hebt meer budget per strekkende meter.

4) Aansluiting op het stroomnet is niet vanzelfsprekend. Met één groot veld hoef je dit maar één keer te doen, ipv 12 keer.

5) Je houdt de verrommeling en versnippering tot een minimum. Rijk en Provincie vinden dit belangrijk. Ik verwacht van mijn gemeente dat ze dat ook belangrijk vindt.

Als we één flink zonneveld aanleggen, met 60 hectare panelen, dan hebben we onze doelstelling voor 2023 gehaald. De volgende doelstelling is 50% voor 2030. Ik denk dat we daar nog niet over na hoeven of moeten denken. Laten we rustig aan doen. Tegen die tijd zijn alle spelregels veranderd.

1) De publieke opinie is aan het veranderen. De onnozele burger begint dit jaar pas te beseffen wat het gaat betekenen voor ons landschap. Er is overal verzet. De kranten staan vol. Iedere week is er wel iets op TV over windmolens, zonnevelden of biomassa.

2) Provincies zijn tegen het leggen van zonnevelden op landbouwgrond. Er zijn al provincies die het hun gemeenten verbieden. Ik verwacht dat alle andere provincies gaan volgen.

3) Het Rijk komt met de Nationale Omgevings Visie (NOVI). Ze neemt langzaam de regie weer over als het over grootschalige ruimtelijk ontwikkeling gaat. Het gaat nog wel een aantal jaren duren voor dat directe impact op onze gemeente heeft. Maar het doel wordt duidelijk vermeld: om verrommeling en versnippering van het landschap tegen te gaan.

4) Alleen zonne-energie kan niet. Onmogelijk. We zouden driekwart van het jaar in het donker en in de kou zitten. Zon en wind samen is beter. Maar nog steeds niet genoeg om ons altijd en betrouwbaar van stroom te voorzien. Stroom grootschalig opslaan is een droom. Ik verwacht dat iedere gemeente straks 20% van haar stroom met zon mag opwekken, en 30% met wind. Meer is technisch gewoon niet mogelijk. De rest zal ergens anders vandaan moeten komen.

5) Het lijkt er op dat kernenergie langzaam weer bespreekbaar wordt. Kernenergie is verre van optimaal: er zijn risico’s en het is duur. Maar als je serieus de CO2-uitstoot wilt terugdringen, dan is het de enige oplossing die technisch gezien echt werkt. Tenslotte wordt vandaag de dag 13,5% van alle elektriciteit wereldwijd opgewekt met kernenergie.

Dus wat zou ik doen ?

• Doel voor 2023 bijstellen van 180 ha zonnepanelen tot slechts 60 ha
• Nu, voor 2023, één groot zonneveld van 60 ha aanleggen
• Daarna, tot 2025 of 2028, voorlopig niet te hard van stapel lopen